Gebed voor de synode
Wij staan voor U, Heilige Geest,
in Uw naam komen we samen.
U die onze raadgever zijt,
kom tot ons,
sta ons bij,
woon in onze harten.
Leer ons wat we moeten doen
en toon ons de weg die we samen moeten volgen.
Behoed ons ervoor,
kwetsbaar en zondig als we zijn,
de richting kwijt te raken
en verwarring te veroorzaken.
Laat niet toe
dat onwetendheid ons op het verkeerde pad brengt.
Geef ons de gave van onderscheiding:
dat we ons laten leiden door wat waar en goed is
zonder dat vooroordelen onze daden beïnvloeden.
Breng ons tot eenheid in U:
dat waarheid en gerechtigheid ons tot gids zijn
op de weg naar het eeuwig leven.
Dit vragen we U,
Gij die werkt in alle tijden en alle plaatsen,
in gemeenschap met de Vader en de Zoon,
in de eeuwen der eeuwen.
Amen.
Vorig weekend werd de start gegeven in de bisdommen overal ter wereld ter voorbereiding van de zestiende Algemene Bisschoppensynode. Die bijeenkomst zal plaatsvinden in oktober 2023 en heeft als thema Een synodale Kerk: communio, participatie en missie of gemeenschap, deelname en zending. Ook in ons bisdom gebeurde dit en ook tijdens de weekendvieringen in ons Mariaparochie werd gebeden met het gebed voor de Synode (zie verder).
Verschillende verlangens?
Velen nemen het woord synodaliteit in de mond en evenveel hebben er verschillende verwachtingen rond en projecteren het op een bepaald verlangen: medezeggenschap, de positie van de gelovigen, gehuwde priesters of vrouwen als priester, kerk als macht en kerk als dienst… Het is vandaag belangrijk om te weten wat er leeft binnen en buiten de kerk. En er is zeker nood om aansluiting te vinden bij wat er leeft in de bredere maatschappij. Tegelijk is het ook goed te begrijpen wat synodaliteit betekent. Jos Moons biedt een heerlijk heldere uitleg die we hier graag willen delen:
Wat is synodaliteit
Paus Franciscus spreekt graag over 'synodaliteit'. Dat is een moeilijk woord voor ‘samen op weg’. (Denk aan synergie.) Daarmee bedoelt hij twee dingen.
Ten eerste, we zijn samen kerk. Bij het woord ‘kerk’ denken we spontaan vaak aan bisschoppen en de paus. De hiërarchie, zeggen we ook wel. Kerk in de vorm van een pyramide. Maar wat zou de kerk zijn zonder alle gelovigen? Volgens het Tweede Vaticaans Concilie is de kerk op de eerste plaats: alle gedoopten die door God samengeroepen zijn tot verbondenheid in geloof en in inzet voor de goede zaak.
Ten tweede, we zijn op weg. Net als het joodse volk op weg was van de slavernij naar het beloofde land, zo is de kerk op een pelgrimstocht. Op een pelgrimstocht is het soms zoeken naar de goede weg: moeten we linksaf, rechtdoor, of gingen we verkeerd? In de loop van de geschiedenis heeft de kerk inderdaad haar visie soms bijgesteld, bijvoorbeeld over slavernij en oecumene.
Samen op weg dus. Met de Heilige Geest als ‘GPS’. Hij leidt de kerk - wat zou de kerk zijn zonder de Geest? Dat doet de Geest niet alleen via bisschoppen en de paus, maar ook via de ‘geloofsgevoeligheid’(sensus fidei fidelium) van iedereen. Het verleden en de traditie zijn belangrijke bronnen, maar ook de ‘tekens van de tijd’: de Geest spreekt nog steeds. En dus, zo paus Franciscus, is het belangrijk om met elkaar in gesprek te zijn. We kunnen van elkaar leren over wat God ons te zeggen heeft.
Dat is een bijzonder soort gesprek: geen discussie, lobbyen of argumenteren, maar open en ontvankelijk – arm van geest – luisteren naar ‘wat de Geest tegen de kerken zegt’ (Apocalyps). De bisschoppen beslissen uiteindelijk, maar paus Franciscus moedigt hen aan éérst goed te luisteren. Omdat we samen kerk zijn, op pelgrimstocht, met de Geest als GPS.
Jos Moons is jezuiet en promoveerde in Tilburg op de onderwerpen Heilige Geest, Kerk en Tweede Vaticaans Concilie.
Reeds in 2013
Het pleidooi van onze paus voor een synodale Kerk, waarin we samen op weg gaan, luisteren naar Gods Woord en onderscheiden in Jezus’ geest, komt niet uit de lucht gevallen. Al in 2013, in het eerste jaar van zijn pontificaat, verwoordde paus Franciscus in De Vreugde van het Evangelie zijn kijk op de Kerk als een samen gedragen verantwoordelijkheid. ‘Ik denk niet dat men van het pauselijk magisterium moet verwachten dat er voor alle vragen die betrekking hebben op Kerk en wereld eens en voor altijd een volledige uitspraak wordt gedaan. Het is niet aangewezen dat de paus de plaatselijke bisschoppen vervangt in het onderscheiden van de problemen die zich op hun grondgebied aandienen. In die zin voel ik de noodzaak om verder werk te maken van een heilzame “decentralisatie”.’ (EG, nr. 16)
Acht jaar later
Acht jaar later slaat Paus Franciscus samen met bisschoppen van over de hele wereld de hand aan de ploeg. Vandaag nodigt hij ons allemaal uit mee te denken over hoe de Kerk een zaak van samen kan zijn, een volk van genade dat loskomt ‘van structuren die een valse bescherming geven, van normen die ons tot onverbiddelijke rechters maken, van gewoontes waarin we ons comfortabel voelen, terwijl er buiten een uitgehongerde menigte wacht en Jezus maar voor ons blijft herhalen: “Jullie moeten hun te eten geven.” (Mc 6, 37)’ (EG, nr. 49) Een synodale dynamiek moet elk bisdom helpen zoeken naar de beste weg om te komen tot een hechte gemeenschap, een reële solidariteit en een vreugdevolle evangelisatie.
Onder leiding van de Geest
Onze bisschop heeft ons beloofd om met ons samen te bidden, het evangelie te delen, respectvol naar elkaar te luisteren en, onder leiding van de Geest, onderscheiden wat de elementen zijn die een synodale Kerk in ons bisdom dichterbij brengen (kansen) of in de weg staan (belemmeringen).
Laten we meer en meer werken onder de leiding van de Geest.
Geert C LEENKNEGT, priester
gepubliceerd in het parochieblad Week: 42 (nummer van woensdag 20 oktober 2021) Editie: 2172 – Kerk en Leven Lebbeke en Editie: 2045 – Kerk en Leven Buggenhout